Παραδοσιακο καρατε : Εξερευνωντας την ουσια του
Τι είναι το Παραδοσιακό καράτε; Μάλλον ας αρχίσουμε αντίστροφα, εξηγώντας τι δεν είναι το Παραδοσιακό καράτε.
Το Παραδοσιακό Καράτε δεν είναι απλώς ένα σπορ, όπως συχνά παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια αλλά μια παραδοσιακή πολεμική τέχνη και ένας τρόπος ζωής.
Ο σκοπός αυτής της τέχνης είναι να καλιεργήσει την προσωπικότητα να χαλιναγωγήσει τα πάθη και να προάγει την κοινωνική δικαιοσύνη στο μέτρο του δυνατού. Να συμβάλλει στην ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων.
Ο δρόμος του Καράτε είναι μια εμπειρική και βαθιά προσωπική πορεία, που απαιτεί σκληρή και συστηματική εξάσκηση του σώματος, του νου και του πνεύματος, πάντα με τη σωστή εσωτερική στάση.
Παραδοσιακό καράτε και οι διαφορές του με το αθλητικό (σπορ) καράτε
Πριν επιλέξετε μια σχολή καράτε για το παιδί σας, ή για σας βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε και καταλαβαίνετε τι είδους καράτε θα κάνετε. Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο διαφορετικοί κόσμοι καράτε, και αυτό χωρίς να μιλήσουμε για τα διαφορετικά στυλ. Αυτοί οι κόσμοι είναι το παραδοσιακό και το αθλητικό καράτε. Και οι δύο τύποι περιλαμβάνουν την εκμάθηση κάποιων τεχνικών μάχης, αλλά υπάρχουν σοβαρές διαφορές σε πολλά σημεία. Αρχικά δεν υπήρχε παραδοσιακό ή αθλητικό καράτε αλλά μόνο καράτε.
Ιστορία και προέλευση
Δημιουργήθηκε ως τέχνη μάχης στην Οκινάουα της Ιαπωνίας. Το καράτε έχει τις ρίζες του στο “Tode”, ένα σύστημα άπλης μάχης με σκοπό την αυτοάμυνα. Καθώς η Οκινάβα μέχρι τον 17ο αιώνα υπήρξε ανεξάρτητο βασίλειο και σταυροδρόμι πολιτισμών δέχτηκε πολλές επιρροές. Το “Tode” βασίζεται στις κινεζικές πολεμικές τέχνες και έχει ιστορία που ξεπερνά τα δύο χιλιάδες χρόνια. Αυτό που σήμερα επικράτησε να λέγεται «καράτε» αφορά κυρίως το αθλητικό του κομμάτι. Το αθλητικό ή σπορ καράτε προήλθε από το Παραδοσιακό καράτε. Τα τεχνικά στοιχεία του αθλητικού φαίνονται να είναι τα ίδια με αυτά του παραδοσιακού αλλά στην ουσία είναι μια παραλλαγή. Οι τεχνικές διαφοροποιήθηκαν όχι μόνο για να γίνουν πιο ορατές από τους διαιτητές αλλά και να εξυπηρετούν τους αγώνες. Μιλώντας για αγώνες εννούμε διακρίσεις κύπελλα και μετάλλια. Εκεί αρχίζει να χάνεται το ήθος αφού σημασία έχει μόνο η νίκη. Πίσω από τους αγώνες υπάρχουν και παρασκήνια στην διαδρομή των οποίων η ψυχή του καράτε χάθηκε.
Έμφαση στην πρακτικότητα
Το Παραδοσιακό καράτε δίνει μεγάλη έμφαση στις πρακτικές τεχνικές αυτοάμυνας που είναι εφαρμόσιμες σε πραγματικές καταστάσεις. Αυτό περιλαμβάνει χτυπήματα, αποκρούσεις, κλειδώματα αρθρώσεων, ρίψεις και τεχνικές πάλης που έχουν σχεδιαστεί για την αποτελεσματική εξουδετέρωση απειλών.
Για να είναι “Παραδοσιακό” το καράτε θα πρέπει να εξασκείται για αυτοάμυνα σε αστικό περιβάλλον. Δεν νοείται Παραδοσιακό καράτε με γάντια προστατευτικά ποδιών, κάσκες κλπ εξοπλισμούς. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία του σημερινού καράτε εξασκείται για να κερδίσει τουρνουά σε αθλητικό περιβάλλον. Δεν αφορά πραγματική απειλή αλλά θεσμοθετημένο και ελεγχόμενο περιβάλλον.
Προς το παρόν αρκεί να επισημάνω ότι αν η προπόνησή σας επικεντρώνεται κυρίως σε αντεπιθέσεις ενάντια σε κάθετες πισινές γροθιές, ημιπεριστροφικά λακτίσματα κ.λπ. που εκτελούνται από απόσταση τριών μέτρων, τότε δεν εξασκείστε στο Παραδοσιακό καράτε. Απλά κάνετε σπορ καράτε και σας εξαπατούν. Ο λόγος είναι ότι είναι πολύ απίθανο να δείτε αυτές τις τεχνικές να χρησιμοποιούνται σε ένα σενάριο αυτοάμυνας πολιτών. Αν εξασκείστε στο Παραδοσιακό καράτε, τότε η εκπαίδευσή σας θα είναι προσανατολισμένη στην άμυνα από έναν βίαιο και ανεκπαίδευτο επιτιθέμενο από κοντινή απόσταση.
Επιπλέον το Παραδοσιακό καράτε δίνει έμφαση στην ανάπτυξη του χαρακτήρα (budo), ενώ το αθλητικό καράτε ασχολείται μόνο με το αθλητικό μέρος δίνοντας έμφαση στους αγώνες, πόντους και μόρια.
Παραδοσιακό καράτε: Στόχος και σκοπός
Ο στόχος πίσω από το παραδοσιακό καράτε είναι η αυτοάμυνα και η επιβίωση. Βασίζεται στην έννοια του «τελειωτικού χτυπήματος», δηλαδή ενός και μοναδικού χτυπήματος της μάχης που είναι αρκετό για να καταστήσει τον επιτιθέμενο αντίπαλο ανίκανο για να συνεχίσει την επίθεση. Στους αγώνες Παραδοσιακού καράτε, ο πόντος απονέμεται σε εκείνον που καταφέρνει το τελειωτικό χτύπημα. Επίσης δεν υπάρχουν κατηγορίες κιλών μιας και στην αυτοάμυνα δεν μπορούμε να διαλέξουμε αυτόν που μας βολεύει. Έτσι το Παραδοσιακό καράτε έχει σαν στόχο την ανάπτυξη της ικανότητας του «τελειωτικού χτυπήματος». Στην αέναη διαδικασία της επίτευξης του στόχου υπάρχει σαν τελικός σκοπός η τελειοποίηση του χαρακτήρα του ασκούμενου και η ανάπτυξη ισορροπημένου μυαλού αλλά και σώματος μέσω της προπόνησης.
Στόχοι στο αθλητικό καράτε
Το αθλητικό καράτε παρά το γεγονός ότι έχει την μερίδα του λέοντος από διαφήμιση δεν έχει τον χρόνο να ασχοληθεί με την τελειοποίηση του χαρακτήρα. Δεδομένου επίσης, ότι οι αθλητικές επιδόσεις έχουν περιορισμένο χρόνο ζωής όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα. Είναι εξαιρετικά σπάνιο να παραμείνει κάποιος ενεργός αθλητής του καράτε μετά τα 25 του χρόνια. Αυτός είναι και ο λόγος που όλες οι σχολές αθλητικού καράτε δεν έχουν ενηλίκους. Ποιος θα κάνει αθλητικό καράτε στα 30 του; Και επειδή μιλάμε για αθλητικές διακρίσεις όλη η προπόνηση περιορίζεται στην ταχύτητα και την φυσική κατάσταση ώστε ο διαγωνιζόμενος να πάρει περισσότερους πόντους από τον αντίπαλό του. Οι πόντοι απονέμονται στο γρηγορότερο και ακριβέστερο χτύπημα στο στόχο με πόδι ή γροθιά, οπότε δεν υπάρχει ανάγκη για το τελειωτικό χτύπημα. Παρά το γεγονός ότι το Παραδοσιακό καράτε έχει ένα τεράστιο οπλοστάσιο χρησιμοποιώντας τα μέλη του σώματος το αθλητικό καράτε δεν τα αναγνωρίζει και φυσικά δεν τα ασκεί. Ο τελικός σκοπός είναι να καλλιεργηθεί το πνεύμα του ανταγωνισμού και να κερδηθεί ο αγώνας. Αυτό μοιραία οδήγησε στον εκφυλισμό της τέχνης. Παράπλευρες συνέπειες του εκφυλισμού είναι όλες αυτές οι παραφυάδες των «μαχητικών αθλημάτων» συχνά αμφιβόλου ποιότητας. Όλα αυτά έχουν ξεφυτρώσει τα τελευταία χρόνια μαζί με την εμπορευματοποίηση της μοριοδότησης που κάποιοι την εκμεταλλεύονται αποκλειστικά.
Παραδοσιακό καράτε: Στήσιμο και ατμόσφαιρα
Στις σχολές παραδοσιακού καράτε, η ατμόσφαιρα προπόνησης έχει μια μινιμαλιστική προσέγγιση. Με ξύλινα πατώματα χωρίς ιδιαίτερο διάκοσμο και τα αμελητέα φωτιστικά είναι εμπνευσμένα από τις διδασκαλίες του καράτε που συναντάμε στα ιαπωνικά ντότζο.
Τα μαθήματα αθλητικού καράτε διεξάγονται σε ένα σύγχρονο σκηνικό όπου τα στρώματα από πολυουρεθάνη αντικαθιστούν τα ξύλινα πατώματα. Τα δάπεδα με στρώματα τοποθετούνται για να παρέχουν ένα ασφαλέστερο περιβάλλον, ειδικά για τα παιδιά. Τοποθετούνται μεγάλοι, σε μέγεθος τοίχου καθρέφτες για να δώσουν μια εμφάνιση που μοιάζει με στούντιο. Παράπλευρη συνέπεια των πλαστικών στρωμάτων είναι η φόρτιση με στατικό ηλεκτρισμό.
Παραδοσιακό καράτε: Βάρος του αντιπάλου
Σε έναν αγώνα παραδοσιακού καράτε, το βάρος και το ύψος του αντιπάλου δεν έχουν σημασία. Εφόσον ομολογημένος στόχος είναι το τελειωτικό κτύπημα απέναντι σε οποιονδήποτε αντίπαλο δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Ο διαγωνιζόμενος πρέπει να κατέχει την τέχνη της ενοποίησης της δύναμης όλου του σώματος και η συνειδητή διεύθυνσή της στο μέλος του σώματος που χτυπά, δηλαδή το πόδι, χέρι, αγκώνας, γόνατο κλπ. Σε έναν αγώνα αθλητικού καράτε, υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες βάρους.
Παραδοσιακό καράτε: Τεχνικές
Το Παραδοσιακό καράτε ασκείται ισοβίως και ο ασκούμενος δεν παύει να μαθαίνει αλλά και να θέτει στόχους ασχέτως ηλικίας. Σε αυτή τη μορφή καράτε, κάποιος εξασκείται επανειλημμένα στις τεχνικές για να τις τελειοποιήσει. Οι τεχνικές είναι καθαρές ενώ διακρίνεται τόσο η σωματική δύναμη αλλά και ο έλεγχος της τεχνικής. Γι’αυτό τον λόγο δεν υπάρχουν όλα αυτά τα προστατευτικά που βλέπει κανείς στο σπορ καράτε. Στο αθλητικό καράτε, οι τεχνικές είναι σχετικές και αντιδραστικές, εφόσον κανείς από τους αντιπάλους δεν κινδυνεύει να βγει εκτός μάχης. Ακόμη. η προστασία των ζωτικών σημείων δεν προβλέπεται, κατά συνέπεια η φύλαξή τους είναι άγνωστη. Το γεγονός ότι η επαφή απαγορεύεται αυτό δημιουργεί και συμπληρωματικά προβλήματα. Κάποιοι κερδίζουν τους αγώνες προσποιούμενοι πως ο αντίπαλος τους χτύπησε δυνατά. Σε γενικές γραμμές ο έλεγχος των χτυπημάτων είναι άγνωστος ή ελλατωματικός.
Τόσο το Παραδοσιακό όσο και το αθλητικό καράτε έχουν αξία, αλλά έχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Διαφέρουν ως προς την προέλευση, τον στόχο, την οργάνωση και τις τεχνικές τους. Με απλά λόγια, το Παραδοσιακό καράτε είναι μια τέχνη, που στηρίζεται σε δοκιμασμένες αρχές και εξασκείται εφ’όρου ζωής ενώ το αθλητικό καράτε είναι ένα αθλητική απασχόληση για όσο είναι κανείς παιδί ή έφηβος.
Επανεξέταση της παράδοσης: Καράτε-Ένα ταξίδι στο παρελθόν
Η παράδοση, εξ ορισμού, συνεπάγεται την προσήλωση σε μακροχρόνιες διαδικασίες. Ωστόσο, στο πλαίσιο του σύγχρονου καράτε, τα όρια μεταξύ παράδοσης και καινοτομίας έχουν θολώσει. Πολλές σύγχρονες ερμηνείες του καράτε, ενώ φέρουν την ετικέτα του “Παραδοσιακού”, αποκλίνουν σημαντικά από τις ρίζες της τέχνης.
Αλλαγή προοπτικής
Οι επικριτές συχνά απορρίπτουν το Παραδοσιακό καράτε ως απαρχαιωμένο και ανεφάρμοστο, επικαλούμενοι τους θεωρούμενους περιορισμούς του σε πραγματικά σενάρια μάχης. Ωστόσο, δεν φταίει το ίδιο το παραδοσιακό καράτε, αλλά η εξέλιξη της πρακτικής του με την πάροδο του χρόνου. Η ουσία του παραδοσιακού καράτε έγκειται στις αυθεντικές ρίζες και την εφαρμογή του, οι οποίες μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από τις σύγχρονες ερμηνείες.
Αποκαλύπτοντας τις ρίζες: Καράτε του παρελθόντος
Για να κατανοήσουμε το Παραδοσιακό καράτε, πρέπει να ταξιδέψουμε πίσω στις ρίζες του στην Οκινάουα, όπου καλλιεργήθηκε ως μέσο αυτοάμυνας σε αστικό περιβάλλον. Τα αρχαία κείμενα και οι διδασκαλίες του καράτε αποκαλύπτουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα που περιελάμβανε διάφορες μεθόδους μάχης, συμπεριλαμβανομένων τεχνικών κρούσης, πάλης, κλειδώματος αρθρώσεων, ρίψεων και μάχης στο έδαφος.
