Shu Ha Ri
από τον Ron Fox, από το IAIDO NEWSLETTER Τόμος 7 αριθμός 2 # 54 FEB 1995
Shu Ha Ri είναι τρία kanji* που περιγράφουν τον κύκλο της προπόνησης, ή ίσως πιο σωστά τον κύκλο της προόδου ενός μαθητή σε μια πολεμική τέχνη κάτω από, θα ήθελα να προσθέσω, εξιδανικευμένες περιστάσεις. Η εφαρμογή του Shu Ha Ri δεν περιορίζεται στη μελέτη μιας πολεμικής τέχνης ή ενός δρόμου, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως πρότυπο κάθε είδους μάθησης.
Στάδιο Shu
Shu, ή Mamoru σημαίνει κρατώ, προστατεύω, διατηρώ ή φυλάσσω [1]. Κατά τη διάρκεια της φάσης Shu, ο μαθητής χτίζει το τεχνικό υπόβαθρο της τέχνης. Το Shu συνεπάγεται επίσης αφοσίωση ή επιμονή σε ένα μόνο Ryu (ρεύμα ή σχολή) ή, στη σύγχρονη ερμηνεία, σ\’ένα μόνο εκπαιδευτή [2]. Στο Shu, ο μαθητής θα πρέπει να εργάζεται για να αντιγράψει τις τεχνικές όπως διδάσκονται χωρίς τροποποίηση και χωρίς να προσπαθεί να κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια να κατανοήσει τη λογική των τεχνικών της σχολής / δασκάλου [3]. Με τον τρόπο αυτό, χτίζεται ένα διαρκές υπόβαθρο τεχνικής πάνω στο οποίο μπορεί να βασιστεί η βαθύτερη κατανόηση της τέχνης.
Το σημείο του Shu, είναι ότι μια σωστή τεχνική βάση μπορεί να κατασκευαστεί πιο αποτελεσματικά, ακολουθώντας μόνο μία μόνο διαδρομή προς αυτόν τον στόχο. Η ανάμειξη με άλλες σχολες, πριν από την κατανόηση του τι πραγματικά πρέπει να κάνετε, είναι μια πρόσκληση για να πάρετε μια λανθασμένη πορεία. Ένα μονοπάτι όπου οι τεχνικές που αναπτύσσονται δεν θα έχουν σωστή θεωρητική ή πρακτική αξία. Στην παραδοσιακή ερμηνεία του σταδίου Shu, ο εκπαιδευτής αποφασίζει πότε ο μαθητής μετακινείται από το Shu στο Ha, και όχι ο μαθητής. Εναπόκειται στον μαθητή να ακολουθήσει τη διδασκαλία του εκπαιδευτή ως ένα άδειο σκεύος που θα γεμίσει [1].
Στάδιο Ha
Χα, είναι το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας. Το Ha σημαίνει να αποσυνδεθείς και σημαίνει ότι ο μαθητής ελευθερώνεται σε κάποιο βαθμό από τις παραδόσεις της σχολής (Ryu) [2]. Στο στάδιο του Ha, ο μαθητής πρέπει να σκεφτεί το νόημα και το σκοπό όσων έχει μάθει και έτσι να καταλήξει σε μια βαθύτερη κατανόηση της τέχνης από ό, τι η καθαρή επαναλαμβανόμενη πρακτική μπορεί να επιτρέψει. Σε αυτό το στάδιο, δεδομένου ότι κάθε τεχνική έχει εκμαθηθεί διεξοδικά και έχει απορροφηθεί μέσα στην μνήμη των μυών, ο μαθητής είναι προετοιμασμένος να σκεφτεί για το ιστορικό πίσω από αυτές τις τεχνικές [3]. Στους ακαδημαϊκούς, το στάδιο Ha μπορεί να παρομοιαστεί με το στάδιο στο οποίο αρκετές βασικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες στο μαθητή όπου θα μπορούσαν να αναμένονται ερευνητικές μελέτες δημοσκοπικής φύσεως.
Στάδιο Ri
Το Ri σημαίνει να ξεπεράσετε ή να υπερβείτε. Σε αυτό το στάδιο, ο μαθητής δεν είναι πλέον μαθητής με την κανονική έννοια, αλλά ένας ασκούμενος. Ο ασκούμενος πρέπει να σκεφτεί πρωτότυπα και να αναπτύξει από την υποβόσκουσα γνώση του πρωτότυπες σκέψεις για την τέχνη και να τις δοκιμάσει ενάντια στην πραγματικότητα των γνώσεων και των συμπερασμάτων του καθώς και των απαιτήσεων της καθημερινής ζωής. Στο στάδιο του Ρι, η τέχνη γίνεται πραγματικά κτήμα του ασκούμενου και σε κάποιο βαθμό η δική του δημιουργία. Αυτό το στάδιο είναι παρόμοιο στον ακαδημαϊκό χώρο με τη διπλωματική εργασία ή πέρα από το στάδιο.
Τώρα θα ήθελα να δώσω μερικές δικές μου σκέψεις για το Shu Ha Ri. Ειδικότερα για το ρόλο του Shu Ha Ri σε ένα μαθησιακό περιβάλλον που είναι κατώτερο από το ιδανικό. Δεδομένου ότι οι συνθήκες διαφέρουν από άτομο σε άτομο και δεδομένου ότι η διαθεσιμότητα εκπαιδευτών σε ορισμένες από τις σπάνιες πολεμικές τέχνες θα διαφέρει επίσης, δεν κάνω καμία προσπάθεια να ισχυριστώ ότι οτιδήποτε λέω είναι καθολικά εφαρμόσιμο. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές ιδέες που πιστεύω ότι μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές που εξασκούνται σε περιστάσεις στις οποίες είναι απομονομενοι από αναγνωρισμένους εκπαιδευτές λόγω μεγάλων αποστάσεων.
Έχω εφαρμόσει αυτά τα συμπεράσματα στην δική μου πρακτική του Kendo στο Μίτσιγκαν, όπου είμαι 4-5 ώρες με το αυτοκίνητο από τους πλησιέστερους εκπαιδευτές (Τορόντο ή Σικάγο). Πιστεύω ότι οι μέθοδοι που έχω εφαρμόσει είναι πιο εφαρμόσιμες στις τέχνες που έχουν μια ανταγωνιστική πλευρά όπως θα εξηγήσω αργότερα.
Shu Ha Ri Για τον «απομονωμένο» μαθητή
Υπάρχουν τρία πράγματα που ο «απομονωμένος» μαθητής πρέπει να αντιμετωπίσει. Αυτά είναι:
1. Πώς να διαχειριστείτε το στάδιο Shu (ή όπως θα δούμε στάδια), λόγω έλλειψης αναγνωρισμένων εκπαιδευτών για να αντιγράψετε.
2. Πώς να χειριστείτε την εξέλιξη από Shu σε Ha και σε Ri χωρίς την καθοδήγηση ενός εκπαιδευτή.
3. Πώς να κρίνετε την πρόοδό σας και την ορθότητα της πρακτικής σας.
Το κλειδί για το χειρισμό της φάσης Shu είναι να εντοπίσετε έναν καλό εκπαιδευτή και να τον επισκεφθείτε όσο πιο συχνά γίνεται. Από αυτόν πρέπει να οικοδομήσετε, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μια νοητική εικόνα για κάθε τεχνική που προσπαθείτε να μάθετε. Καθ\’ όλη τη διάρκεια της δικής σας πρακτικής πρέπει να συγκρίνετε συνεχώς και ειλικρινά τις δικές σας ενέργειες με αυτές του νοητικού σας μοντέλου. Δεν θα υπάρξει ένας Sensei διαθέσιμος για να σας πει τι κάνετε λάθος, έτσι θα χρειαστεί να είστε ο δικός σας εκπαιδευτής εδώ και να πάτε αργά και προσεκτικά.
Κάθε φορά που επισκέπτεστε τον μακρινό σας εκπαιδευτή, εξετάστε πάλι το νοητικό σας μοντέλο με αυτό που κάνει ο εκπαιδευτής σας και αυτό που κάνουν τα μέλη του Dojo του. Κομμάτι κομμάτι επεξεργαστείτε το νοητικό σας μοντέλο και χρησιμοποιήστε το για να βελτιώσετε αυτό που κάνετε εσείς. Αναγνωρίστε ότι θα προχωρήσετε αργά, αλλά η αυτοεξέταση και η προσεκτική παρατήρηση είναι τα μόνα εργαλεία που έχετε σε αυτό το στάδιο.
Καθώς επισκέπτεστε τον μακρινό σας εκπαιδευτή, ακούστε όλα όσα έχει να πει. Μην υποθέτετε ότι οι διορθώσεις που μπορεί να δώσει σε άλλους δεν ισχύουν για εσάς ή δεν θα εφαρμοστούν σε σας αργότερα. Εξετάστε τις δικές σας κινήσεις για τα προβλήματα που ο εκπαιδευτής επισημαίνει και εργαστείτε για την εξάλειψή τους αν τα βρείτε.
Shu Ha Ri Για την συνέχεια
Τέλος, μην βιαστείτε. Θα προχωρήσετε με λιγότερο γρήγορο ρυθμό από ό, τι ίσως θέλετε, αλλά μην βιάζετε τη διαδικασία. Σε μια ανταγωνιστική τέχνη, μην πηδάτε πολύ γρήγορα στους αγώνες. Μην μεταβείτε σε ελεύθερη άσκηση πολύ γρήγορα, ξοδέψτε το χρόνο σας στα βασικά και τις τεχνικές και στο να κάνετε τις κινήσεις σας να ταιριάζουν με αυτές του μοντέλου που έχετε εξαγάγει από τον εκπαιδευτή σας.
Η μετάβαση από το Shu σε Ha και στο Ri είναι εξαιρετικά δύσκολη χωρίς σχεδόν καθημερινή επαφή με έναν εκπαιδευτή. Στο κλασσικό μοντέλο του Shu Ha Ri, έχουμε δει ότι αυτή η μετάβαση διαχειρίζεται και χρονολογείται από τον εκπαιδευτή. Ο εκπαιδευτής γνωρίζει σωστά την εποχή κατά την οποία ο μαθητής είναι έτοιμος να μετακινηθεί από φάση σε φάση λόγω της μεγαλύτερης εμπειρίας του τόσο στην τέχνη όσο και στην εξέλιξη των μαθητών μέσω της εκπαίδευσής τους. Ο «μοναχικός» μαθητής δεν έχει όμως το πλεονέκτημα αυτής της συμβουλής και πρέπει να διαχειριστεί το χρονοδιάγραμμα αυτής της μετάβασης από μόνος του.
Αυτό το γεγονός με οδήγησε σε μάλλον πιο κυκλική άποψη του Shu Ha Ri από αυτή της κλασικής, γραμμικής πρόοδου. Καθώς μαθαίνετε μια τεχνική και καθώς προσεγγίζει ασυμπτωτικά το νοητικό σας μοντέλο της τεχνικής καθώς βλέπετε άλλους να την εφαρμόζουν, μπορείτε να αρχίσετε να σκέφτεστε για την τεχνική. Φαίνεται ότι οι σημαντικές ερωτήσεις είναι:
1. Πώς λειτουργεί αυτή η τεχνική;
2. Γιατί λειτουργεί αυτή η τεχνική;
3. Πώς σχετίζεται αυτή η τεχνική με άλλες τεχνικές που ασκώ;
4. Ποιες είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις και οι προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της τεχνικής στην μαχητική κατάσταση;
Οι απαντήσεις
Δεν αρκεί απλά να αποδεχτείτε τις δικές σας απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις. Πρέπει να ελέγξετε την ορθότητα των συμπερασμάτων σας χρησιμοποιώντας όσα μέσα διαθέτει η τέχνη σας. Εάν η τέχνη σας περιλαμβάνει την έννοια της ελεύθερης πρακτικής, τότε πρέπει να αναζητήσετε ευκαιρίες για να δοκιμάσετε τα συμπεράσματά σας στην ελεύθερη πρακτική με άλλους ασκούμενους. Εάν η τέχνη σας υποστηρίζει τους αγώνες, τότε πρέπει επίσης να τις αντιμετωπίζετε ως δοκιμές της εγκατάστασής σας και της κατανόησής σας.
Καθώς αναπτύσσετε ένα λογικό ρεπερτόριο τεχνικών που μπορείτε να εκτελέσετε σωστά, θα χρειαστεί να εκθέσετε τον εαυτό σας σε όσο το δυνατόν ευρύτερη κλίμακα ασκουμένων. Καθώς παρακολουθείτε άλλους, πρέπει να ρωτήσετε και να απαντήσετε τουλάχιστον τρεις ερωτήσεις:
1. Ποιους άλλους επαγγελματίες σέβομαι και θαυμάζω;
2. Σε τι διαφέρουν αυτά που κάνουν από αυτά που κάνω εγώ;
3. Πώς μπορώ να αλλάξω την πρακτική μου (τόσο το νοητικό μοντέλο όσο και τις προσπάθειες να συμβαδίζω με αυτό) για να ενσωματώσω τις διαφορές που νομίζω ότι είναι πιο σημαντικές;
Αυτή η φάση είναι ένας συνδυασμός των ιδανικών των Ha και Ri. Η συνεχής αμφισβήτηση, ο έλεγχος και η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων των συμπερασμάτων σας θα οδηγήσει λίγο σε λίγο τόσο σε μια βαθύτερη κατανόηση της τέχνης σας. Τα τρία τελευταία ερωτήματα ενέχουν σε κάποιο βαθμό το κλείσιμο του κύκλου. Τα δύο πρώτα ερωτήματα βρίσκονται σίγουρα στο στάδιο του Ha. Το τελευταίο απαιτεί να τροποποιήσετε την εκπαίδευσή Σας πέρα από αυτό που έχετε λάβει από τους εκπαιδευτές σας και είναι μέρος της έννοιας του Ri, ωστόσο σε εφαρμογή, η απάντηση περιλαμβάνει στοιχεία του Shu καθώς και αφού θα πρέπει να πάτε πίσω στην αρχή καθώς θα αρχίζετε να προσπαθείτε να αλλάξετε την πρακτική σας.
Μέθοδοι για τον «μοναχικό»
Ο «μοναχικός» μαθητής έχει διάφορες μεθόδους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κρίνουν την πρόοδο. Στις τέχνες με ανταγωνιστική εφαρμογή, ο τρόπος που αποδίδετε σε ανταγωνισμό είναι μια ένδειξη. Ωστόσο, μην παρασυρθείτε χρησιμοποιώντας τα *αποτελέσματα* των ανταγωνιστικών σας προσπαθειών. Αυτά επηρεάζονται εξίσου από το ποιους ανταγωνίζεστε καθως και τις ικανότητές σας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια. Αντ\’ αυτού, οι ερωτήσεις που πρέπει να ρωτήσετε τον εαυτό σας για έναν αγώνα στις εκ των υστέρων συζητήσεις σας είναι οι εξής:
1. Ήσασταν σε θέση να ελέγχετε το ρυθμό και τις ενέργειες των αντιπάλων σας.
2. Ήσασταν σε θέση να διατηρήσετε την ηρεμία και να κάνετε τις τεχνικές σας αποτελεσματικά με ένα απρόσκοπτο πλαίσιο του νου.
3. Οι αγώνες Σας μοιάζουν με εκείνους των ασκουμένων που θαυμάζετε.
Η ελεύθερη πρακτική με άλλους είναι ένας άλλος τρόπος για να ελέγξετε τα συμπεράσματά σας. Υπάρχει λιγότερη πίεση εκεί και το νόημα της ελεύθερης πρακτικής είναι να δοκιμάσετε διαφορετικές μεθόδους και τεχνικές και να δοκιμάσετε τις ιδέες σας για το πώς να εξασκήσετε αποτελεσματικά την τέχνη.
Καθ\’όλη τη διάρκεια όλων αυτών, πρέπει να αξιολογήσετε ειλικρινά τα αποτελέσματα κάθε «δοκιμής». Εναλλάξτε το Shu μέσω του Ha και στη συνέχεια το Ri καθώς φτάνετε στα αδιέξοδα.
Συμπερασματικά:
Το Shu Ha Ri στην κλασική ερμηνεία είναι μια γραμμική ακολουθία η οποία οδηγεί τον σπουδαστή με ελάχιστες αποκλίσεις κάτω από μια διαδρομή εκμάθησης. Ο μαθητής εξελίσσεται από τη μίμηση, στη συλλογιστική και στη δημιουργία. Όταν εφαρμόζεται στον χωρίς εκπαιδευτή- μαθητή, το Shu Ha Ri γίνεται ένας κύκλος τεσσάρων σταδίων της μίμησης, της εξέτασης, της δημιουργίας και της δοκιμής, ξαναγυρνώντας πίσω στην μίμηση πάλι.
Το Shu Ha Ri αναπτύχθηκε ως απάντηση στην ανάγκη να οικοδομηθεί μια μέθοδος εκμάθησης στις πολεμικές τέχνες, όπου η μόνη δοκιμή ήταν η πραγματική μάχη. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι κύκλοι δεν θα μπορούσαν να γίνουν ανεκτοί, αφού μια αποτυχημένη δοκιμασία θα άφηνε τον μαθητή ακρωτηριασμένο ή νεκρό. Στη σύγχρονη πρακτική των πολεμικών τεχνών, όπου δεν υπάρχουν πάντοτε διαθέσιμοι εκπαιδευτές που έχουν τα προσόντα, ο ανταγωνισμός, η ελεύθερη εξάσκηση και άλλες μορφές μη θανατηφόρων δοκιμών είναι δυνατές. Αυτό οδηγεί σε μια πιο κυκλική αποσπασματική εφαρμογή του Shu Ha Ri ως εργαλείο για τον «μοναχικό» καλλιτέχνη.
*Κάντζι (γράμματα των Χαν) είναι τα ιδεογράμματα στα Ιαπωνικά και είναι είτε απλά ή σύνθετα. Τα απλά απεικονίζουν φυσικά φαινόμενα ή πράγματα και τα σύνθετα είναι συνθέσεις διαφόρων απλών με σημασιολογική ή φωνητική αξία.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
1. Kuroda, Ichitaro \”Shu-Ha-Ri\” Sempo Spring 1994 ρρ 9-10
2. McCarthy, Patrick «Ο Κόσμος Εντός του Καράτε & ο Kinjo Hiroshi» Εφημερίδα των Ασιατικών πολεμικών τεχνών. Τ. 3 Νο 2 1994
3. Ιδιωτικές συνομιλίες με τον Nakamura, L. Sensei Toronto, άνοιξη 1994.
